Graanvrij kattenvoer: het is de hoeveelheid die telt!

Katten die als huisdier worden gehouden, tonen grote interesse in bewerkte producten zoals kaas, maar slechts een paar katten denken erover om een snee droog volkorenbrood te eten. Zaden, inclusief granen, maken gewoon geen deel uit van het dieet van een kat. De meeste huistijgers vinden een bepaald aandeel graan niet erg, andere reageren met klachten, bijvoorbeeld op gluten.

Je hebt de term gluten waarschijnlijk vaak gehoord. Glutenvrije voedingsmiddelen nemen al een aantal jaren steeds meer plaats in de schappen van supermarkten in. Dit kan de indruk wekken dat gluten als zodanig schadelijk is. Dat is niet zo. Met gluten wordt een combinatie bedoeld van verschillende eiwitten die van nature in veel graansoorten voorkomen. Ze spelen onder meer een belangrijke rol bij het verwerken van voedingsmiddelen zoals brood. Gluten kunnen echter niet door elk lichaam gemakkelijk worden gemetaboliseerd. Soms werkt het als een allergeen en kan het allergieën (als auto-immuunziekte) of ontsteking van het slijmvlies van de dunne darm (als voedselintolerantie) veroorzaken bij mens en dier. Verdere problemen met de spijsvertering zijn het gevolg van de schade aan de slijmvliezen. De medische term hiervoor is coeliakie.

Als een kat uitsluitend met spiervlees zou worden gevoerd, zou dit op lange termijn de nierfunctie kunnen beschadigen. Aan blikvoedsel moet daarom een bepaalde hoeveelheid vegetarische ingrediënten worden toegevoegd, bijvoorbeeld in de vorm van vezels. Ook bij BARF moet daarom rekening worden gehouden met een aandeel plantaardige componenten. In sommige soorten kattenvoer wordt graan gebruikt als voedingsvezel en verzadigingssupplement – in de natuur zouden de botten en de vacht van de prooi, de onverteerbare componenten, deze functie overnemen. Bij de industriële voerproductie komen graanadditieven voor in zowel droge als natte voervarianten en kattensnacks. Meestal wordt tarwe gebruikt, evenals gerst, haver of rogge. Voor de voeding van katten kan graan als vezel echter worden weggelaten.

Graan in kattenvoer is over het algemeen niet schadelijk, omdat niet elke soort gluten bevat. Rijst en maïs zijn bijvoorbeeld zeer vullende granen die geen allergenen bevatten, maar het zijn voor katten wel waardevolle bronnen van kalium, magnesium, ijzer en een aantal andere belangrijke sporenelementen. Consumptie in te grote hoeveelheden kan nog steeds problematisch zijn vanwege de energie-inhoud. Het hangt dus altijd af van de hoeveelheid en het soort graan. Daarnaast speelt de methode waarmee het graan wordt voorbehandeld een belangrijke rol.

Als het op de juiste manier wordt verwerkt, kunnen katten graan zonder grote problemen verteren. Dit heeft te maken met de voedselverwerkingstechnologie van de zetmelen die erin zitten. Een veelvoorkomend proces bij de productie van droog kattenvoer is de zogenaamde extrusie, waarbij de ingrediënten kortstondig worden verwarmd tot 100 °C en gemengd met stoom. Dit opent het zetmeel in het graan en maakt het voor katten gemakkelijker om te verteren. Het alternatief is koud persen in een trommelproces zonder gebruik van warmte. Hier blijft het zetmeel in de graancomponenten onopgelost.

Zelfs de tanden van katten geven aan dat je huistijger geen graaneter is: sterke, platte kiezen ontbreken. Het spijsverteringskanaal van katten is getraind om koolhydraatarm maar eiwitrijk voedsel te consumeren. Gluten zijn eiwitten van plantaardige oorsprong. Net als mensen met coeliakie ontwikkelen katten af en toe allergieën of voedselintoleranties voor granen.