Waarom blaast een kat?
15.05.2023 - Leestijd: 4 minuten
De meeste kattencommunicatie verloopt via lichaamstaal. Maar katten zijn natuurlijk niet stom: bekende geluiden zijn het harmonieuze spinnen en het miauwen van katten om te communiceren met hun mensen, dat afhankelijk van de toonhoogte een specifieke inhoud kan hebben: „Geef me eten!”, „Laat me eruit!” of „Speel met me!” Het sissen en grommen van katten is iets moeilijker te plaatsen, vooral als er geen duidelijk verband is. Ontdek wat de grommende en sissende geluiden van de kat betekenen.
Welke rol speelt „verbale” communicatie in de kattenwereld?
Katten vermijden waar mogelijk fysieke gevechten. Als er conflicten zijn tussen de dieren of vragen over de hiërarchie moeten worden opgehelderd, wordt dit meestal voorafgegaan door non-verbale communicatie. De dieren proberen gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal te gebruiken om hun interesses en posities duidelijk te maken. Dit is vaak voldoende om kleine meningsverschillen op te lossen: de kat in de zwakkere positie trekt zich terug. Dit is gemakkelijk te zien wanneer je katten socialiseert. De dieren zullen onvermijdelijk een krachtmeting aangaan tijdens de gewenningsperiode waarin zij proberen hun persoonlijke comfortzones en territoria onder elkaar af te bakenen.
Zelfs met gevestigde kattenteams kunnen er grom- en sisduellen zijn, bijvoorbeeld wanneer de katten strijden om een gezellige plek om te liggen of een traktatie. Als zo’n schermutseling niet tot een oplossing leidt, kan er gewelddadig worden gevochten met uitgestrekte klauwen en ontblote tanden. Dergelijke gevechten zijn meestal explosief, kort en gewelddadig, maar brengen verder zelden – behalve soms bij rivaliserende, niet-gecastreerde katers – een ernstig risico op verwonding met zich mee.
Waarom sissen katten?
Sissen is een aangeboren geluid dat kittens al kunnen beheersen: de kat opent zijn bek en tilt zijn bovenlip op. Wanneer de tong naar boven gebogen is, wordt de lucht met kracht naar buiten geduwd – dit veroorzaakt het typische sissende geluid. Om te kunnen sissen, moet de kat eerst diep ademhalen; de duur en het volume van het gesis hangen af van de intensiteit van het uitademen. Soms kan de kat bij deze gelegenheid zijn tegenstander ook bespugen. Verrassend genoeg is het sissen van een kat, ondanks alle geweld, meer een verdedigend signaal dan een teken van agressiviteit: een sissende kat bevindt zich meestal in een situatie waarin zijn privacy- of tolerantielimiet is overschreden. Het gesis treedt op als reactie op een provocatie of dreiging wanneer de kat zich in het nauw gedreven voelt. Dit kan een echte noodsituatie zijn, maar het kan ook voorkomen in alledaagse relaties tussen katten. Meestal treedt het gesis plotseling op, bijvoorbeeld wanneer katten met elkaar spelen en een van de dieren te ruw of te vermoeiend wordt voor de ander.
Waarom grommen katten?
Katten gebruiken het grommen voornamelijk als een akoestische „afstandhouder”. De intensiteit van het grommen kan geleidelijk toenemen en een voorbereidende fase van een gevecht worden. Als de kat gromt, worden de ogen van de kat smaller, laat hij zijn tanden een beetje zien en legt hij zijn oren terug; dit alles afgestemd op de intensiteit van de dreiging. Het gegrom kan ook worden veroorzaakt door andere situaties, zoals stress of pijn. Als de kat geen kans ziet om in een bedreigende situatie te ontsnappen of de toestand te veranderen, kan er een explosieve aanval optreden, die gepaard gaat met indrukwekkend gekrijs.
Onderzoek naar onderliggende oorzaken: Wat is de reden voor het sissen en grommen?
Als je kat sist of gromt, kun je haar kalmeren met zachte woorden, maar het is beter om haar voorlopig niet aan te raken: het gespannen dier kan reageren met bijten of met een klauwbeweging.
Denk aan het volgende:
- Angst: is er iets waar de kat acuut bang voor is, zoals een geluid, een ongewoon voorwerp, een vreemde geur? Of vermoedt ze misschien dat ze naar de dierenarts moet nadat ze de transportbox heeft gezien?
- Schrik: is de kat ergens bang voor geweest en voelt ze zich nog steeds bedreigd? Meestal gaat het sissen dan gepaard met een hoge rug.
- Nood: zijn er vreemden, opdringerige soortgenoten of drukke kinderen in de buurt die de kat lastig vallen? Naast sissen staat de kat op zijn tenen, met de haren recht omhoog, de oren naar achteren en een wijd uitstaande staart.
- Onzekerheid: veroorzaakt een verandering in zijn omgeving irritatie bij de kat, bijvoorbeeld een nieuw huisdier, een baby of een nieuwe partner, een ingrijpende verandering van omgeving door een verhuizing?
- Verdediging: probeert de kat zijn voerbak of slaapplek te verdedigen?
Er moet ook aandacht aan de situatie worden besteed als katten die in een huishouden wonen constant naar elkaar sissen en grommen. Dit betekent dat uiteraard niet dat rangschikkingskwesties of acute meningsverschillen de trigger zijn, maar dat het eerder een blijvende verandering is.
Kijk eens kritisch naar de leefomstandigheden van de katten: krijgen ze allemaal genoeg te eten, hebben ze hun eigen slaap- en krabpalen? Is er voor elk dier minimaal één aparte kattenbak? Zijn de huistijgers jaloers op elkaar omdat een van hen meer aandacht van jou krijgt? Als geen van deze oorzaken mogelijk is en het sissen of grommen aanhoudt, moet je met de kat naar de dierenarts, want dan kan het een teken zijn van lichamelijke pijn.
Wat te doen als de kat naar me sist en gromt?
Als de huistijger eraan gewend raakt om zonder duidelijke reden naar mensen te grommen en buiten de hierboven beschreven situaties, kan er sprake zijn van een speciale psychologische omstandigheid: een kat met een heel groot ego presenteert zichzelf als een dominant dier tegenover zijn eigenaar.
Je moet dergelijk gedrag zoveel mogelijk voorkomen. Het is echter niet eenvoudig om een kat het grommen af te leren. Je mag nooit naar de kat blazen – hij begrijpt dit gebaar als een dreigend gesis en reageert geïrriteerd. Reageer in plaats daarvan onmiddellijk op elk „megalomaan” gegrom van je kat met een scherp „Nee!” en negeer hem consequent een paar minuten.
