Katten temmen: van zwerfkat tot huistijger?
15.05.2023 - Leestijd: 4 minuten
In de regel kiezen mensen een kat bij de fokker of in het asiel. Maar het werkt ook andersom: misschien zit er plotseling een zwerfkat zelfverzekerd voor de tuindeur, of is er ineens een wilde meute kittens in de buurt. Alleen in zulke gevallen, namelijk als het zwerfdier duidelijk aan mensen gewend is of nog erg jong is, is er kans op een harmonieus samenleven tussen jou en het dier. Een volwassen wilde kat zul je zelfs met veel geduld niet in een tam huisdier kunnen veranderen: het is niet aan te raden om te proberen.
Hoe kan ik straatkatten helpen?
We kennen het beeld van straatkatten die vrij op straat leven vooral uit zuidelijke landen. Veel lokale dierenwelzijnsorganisaties proberen de ellende van katten te verlichten, de dieren te castreren en jonge dieren van de straat te halen om ze door dierenliefhebbers te laten adopteren. Toch kunnen er ook bij jou in de buurt plekken zijn waar zich straatkattengemeenschappen hebben gevormd: oude industriegebieden, verlaten gebouwen en verwaarloosde delen van oude begraafplaatsen. Daar vinden de dieren in ieder geval wat bescherming en wat voedsel door op kleine prooien te jagen.
Verwilderde huiskatten krijgen dus noch betrouwbare bescherming, noch medische zorg. De ongecontroleerde voortplanting en de hoge voortplantingssnelheid van de katten zorgen ervoor dat de kattengroepen explosief groeien. Een groot deel van de kittens wordt echter niet eens volwassen. Pogingen van betrokken particulieren en kattenbeschermingsorganisaties om straatkatten te vangen en te laten castreren om hun voortplanting te beteugelen, verdienen respect.
Vaak worden dergelijke katten na castratie verplaatst naar gebieden zoals boerderijen of maneges, waar ze zelfstandig maar onder menselijk toezicht kunnen leven. Soms plaatsen deze verenigingen ook kleine katten, die nog als huisdier kunnen worden grootgebracht, in liefdevolle handen. Je helpt beter wanneer je in plaats van koste wat het kost een volwassen zwerfdier te temmen, dergelijke verenigingen financieel of door middel van donaties in natura steunt.
Hoe kan ik een jonge straatkat temmen?
Hoe jonger een zwerfkat, hoe groter de kans dat hij nog kan worden getemd. In het geval van dieren die al lang als zwerfkatten leven is het echter praktisch onmogelijk om ze te laten wennen aan mensen: als ze de belangrijke fase van socialisatie in vrijheid hebben doorgebracht, vormen deze ervaringen ze voor het leven.
Wanneer het je niet lukt om het dier om te vormen tot een huisgenoot, is frustratie onvermijdelijk. Met andere woorden: probeer oudere zwerfkatten op andere manieren te helpen dan ze uit hun natuurlijke habitat, “het wild”, te halen. Aan de andere kant, als je jonge, mogelijk verweesde kittens vindt, is er een zekere kans dat het je lukt ze te temmen. Bij kittens speelt het echter ook een rol of de dieren negatieve ervaringen met mensen hebben gehad.
Waar moet ik op letten als ik een straatkat vind?
Misschien heb je je lieveling al gevonden door contacten met dierenwelzijn; misschien besluit een zwerfkat uit vrije wil bij jou in te trekken. In dit geval kun je ervan uitgaan dat de kat je al een tijdje in de gaten heeft gehouden en dat ze mensen goed kent. Wanneer je het dier voedt of de kat op een dag uit eigen beweging de open terrasdeur gebruikt om de bank in beslag te nemen, is de eerste stap gezet.
Checklist wanneer je een straatkat vindt
- Achterhaal de eventuele eigenaar: is je nieuwe huisgenoot echt een straatkat of is hij door tegenslagen verdwaald? Als het dier is getatoeëerd of gechipt en geregistreerd, zou de eigenaar te vinden moeten zijn.
- Parasitaire besmetting: als het dier lange tijd buiten heeft geleefd, vooral in de zomer, is de kans groot dat het vlooien, teken of andere parasieten heeft die onmiddellijk moeten worden bestreden.
- Zwangerschap: in het geval van een vrouwelijk dier, moet je vaststellen of er binnenkort nakomelingen kunnen worden verwacht. Zo voorkom je verrassingen.
- Castratie: vraag advies aan je dierenarts of de kat nog gecastreerd moet worden. Dit hangt ook af van de leeftijd en algemene toestand van de kat.
- Vaccinatie/ziekten: bij een zwerfkat met een onduidelijk verleden is nauwelijks vast te stellen of hij middels vaccinatie beschermd is tegen ziekten. De dierenarts zal je adviseren over de aanbevolen procedure voor het plannen van vaccinaties. Je moet in ieder geval de gezondheid van het dier laten controleren.
Is het mogelijk een straatkat te temmen?
Een wilde kat is niet hetzelfde als een verwilderde kat. Wilde kattenrassen op onze breedtegraden zijn de Europese wilde kat en de lynx. Lynxen hebben een onmiskenbare uitstraling en zijn nog niet in Nederland aangetroffen. In Duitsland wel, maar ze blijven ook daar ondanks diverse herintroductieprojecten zeldzaam. De wilde kat komt vaker voor en kan door leken gemakkelijk worden aangezien voor een zeer grote, gestreepte huiskat vanwege zijn houding en het patroon van de vacht.
De dieren zijn echter schuw, leven voornamelijk in bossen en vermijden contact met mensen. In tegenstelling tot een verwilderde huiskat is het niet mogelijk om een echte wilde kat te ‘temmen’ – los van het feit dat wilde dieren om verschillende redenen niet geschikt zijn als huisdier. Bovendien worden wilde katten wettelijk beschermd: het houden van zo’n dier zou strafbaar zijn.
